Kaprys losu, czy błąd - czyli co się dzieje ze szkliwem w piecu?

Kaprys losu czy błąd?

Najwięcej niespodzianek w ceramice spotyka nas, gdy otwieramy piec ze szkliwionymi pracami. Nad przyczyną niektórych efektów główkujemy dłużej, są i bardziej oczywiste. Tak czy owak ekscytacja jest, przyznajcie sami!

Podstawą do zrozumienia, dlaczego nasze prace wyglądają tak, a nie inaczej, jest wejście do pieca podczas wypału. Tak, tak, to nie żart. No, może mała metafora. Zastanówmy się, co dzieje się ze szkliwem podczas gdy temperatura rośnie i rośnie…ano szkliwo topi się. Czasami bardzo intensywnie, co przybiera formę gotowania, a jak coś się gotuje, to bulgocze i zwiększa swoje terytorium – i to jest bardzo cenna informacja.

Co z tego wynika?

• Spody/Stopki prac pozostawiamy bez szkliwa, przydałaby się również taka nie poszkliwiona przestrzeń np. 1 mm od podłoża w górę (zależy od rodzaju szkliwa→patrz szkliwa „płynące”). Dzięki tej zasadzie praca nie przyklei się do półki w piecu. A jeśli już bardzo wam zależy, żeby jakimś kolorem pokryć spód, możecie skorzystać z angob, szkliw mikowych (glimmer) lub podstawek.

• Prace szkliwione ustawiamy w odległości co najmniej 1 cm od siebie, od ścian pieca, od półki nad pracami, czyli od wszystkiego. Co najmniej, bo mamy różne rodzaje szkliw, które różnie zachowują się w piecu i tu pojawia się kolejna kwestia...

• Pośród całego wahlarza kolorów szkliw znajdziemy takie, które określamy jako „płynące”. W piecu należy zwiększyć odległość pracy z takim szkliwem, od innych prac, półek, ścian. Zwiększamy również przestrzeń nieposzkliwioną u styku pracy z półką, a dla bezpieczeństwa możemy zastosować wosk ceramiczny, który pełni funkcję separatora. Polecamy również dodatek do szkliw Pehatine 209, która jest doskonałym medium do trudnych szkliw proszkowych. Natomiast jeśli ktoś nie lubi ryzyka, może szkliwić prace, szkliwami płynącymi, tylko wewnątrz ;)

• A co gdy szkliwo nie przetopiło się albo wręcz przeciwnie, przetopiło się tak, że spłynęło albo zniknęło?! Sprawdzamy zakres temperatur dla danego szkliwa, czy jest to szkliwo niskotopliwe czy wysokotopliwe. Jeżeli nie popełniliście błędu przy wyborze temperatury dla danego szkliwa, oglądamy grzałki w piecu:)

• Kojarzycie szkliwa crackle? Na przykład znane i lubiane Lagune. Dają efekt większych lub mniejszych spękań na całej powierzchni. Szkliwa bez tego efektu również mogą popękać (harysować), a to za sprawą: niedopasowania szkliwa do gliny (różnica współczynników rozszerzalności), zbyt grubej warstwy szkliwa lub po prostu pospieszyliście się z otwarciem pieca… Wiecie, że takie spękania mogą pojawić się po wielu, wielu latach od wypału!?!

• W piecu panuje bardzo zróżnicowana atmosfera, zależna od szkliw, którymi pokryliśmy swoje prace. Podczas wypału związki zawarte w szkliwach utleniają się i mogą mieć wpływ na kolor sąsiadującego szkliwa!

Podsumowując, zależności w ceramice jest wiele, ale chyba w tym cały jej urok! O części z nich przeczytacie, usłyszycie podczas warsztatów lub od zaprzyjaźnionych ceramików, a reszty trzeba doświadczyć samemu.

Praktyka czyni mistrza, więc do dzieła!